درک معنای "حس مکان" در بازسازی مسکونی بم (نمونه موردی: مجموعه مسکونی نرگس)

Authors

Abstract:

بحران‌ها در بی‌خانمانی مردمان نقش عمده‌‌ای دارند؛ به‌طوری‌که بعضی صاحب‌نظران بحران را کاتالیزور وقوع «بی‌مکانی» یا از دست دادن حس مکان می‌شناسند. علاوه بر حجم تخریب مکان در جریان وقوع بحران، عامل دیگری که بر سرعت فرایند بی‌مکانی می‌افزاید، ساخت و سازهای همانند و یکسان شدن مکان‌ها در جریان بازسازی است. افزون براینکه عمده فعالیت‌های بازسازی نیز به ساخت مسکن با دیدگاه کالبدی صرف و بدون توجه به باز آفرینی حس خانه و مکان متمرکز شده و معمولاً از احیای روح اجتماعی – فرهنگی جامعه محلی غفلت شده است. با وجود وقوع بحران‌های طبیعی فراوان در ایران و تأکید روز افزون بر بازتوانی اجتماعی و روحی– روانی در فرایند بازسازی، متأسفانه پایه‌های نظری لازم برای آفرینش «حس مکان» به‌خصوص در شرایط بازسازی بعد از بحران وجود ندارد. این پژوهش درصدد است که درک و معنای سکونت را در بازسازی پس از زلزله بم از منظر ساکنان، صورت‌بندی نموده و بر‌اساس آن پایه‌های نظری مناسب «آفرینش حس مکان» در شرایط بازسازی مسکونی پس از بروز سوانح را تبیین نماید. روش این پژوهش کیفی بوده و از «نظریه زمینه‌ای» در تحلیل داده‌ها و نظریه‌پردازی استفاده شده است. داده‌های مطالعه با انتخاب 21 نفر از ساکنان مجتمع نرگس به شیوه گلوله برفی با مصاحبه ساختاریافته گردآوری شده تا اشباع نظری در نمونه‌گیری به‌دست آید . یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که درک معنای حس مکان از دیدگاه ساکنان بازسازی انجام شده به مثابه «بازتجربه حس سکونت» تلقی و تفسیر می‌شود که در مدل زمینه‌ای این پژوهش در قالب مقولات شرایطی، تعاملی و پیامدی به تصویر کشیده شده است. این حس در گرو وجود شرایط «بیان خویشتن»، «خانه مرکز زندگی» و «زندگی جمعی» بوده است. تعامل ساکنان نسبت به این حس نیز به‌صورت «تعلق پذیری» و «عضویت در خانه گسترده» بروز یافته است و در نهایت نتیجه این تعاملات منجر به «زندگی امیدوارنه به آینده» در ساکنان بوده است. نتایج این مطالعه می‌تواند به‌عنوان پایه نظری «آفرینش حس مکان» در تدوین اصول طراحی شهریِ ابعاد ماهوی و رویه‌ای در بازسازی‌های پس از بحران، امکان احداث مکان‌های مطلوب‌تری را برای ساکنان فراهم آورد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأثیر کیفیت بازشوها در رضایتمندی از محرمیت در مجموعه های مسکونی، نمونه موردی: مجموعه مسکونی شوشترنو

ارزیابی پس از ساخت روشی است که به دنبال شناخت چگونگی عملکرد ساختمان های ساخته شده و میزان رضایتمندیکاربران ساختمان و محیط های ساخته شده می باشد. در این روش بررسی میزان رضایتمندی کاربران بسیار مهم است.یکی از عوامل مؤثر در میزان رضایتمندی از محیط زندگی عوامل فرهنگی و اجتماعی می باشد که به اعتقادات، آداب ورسوم و شرایط اجتماعی ساکنان مرتبط می شود. این نوشته درصدد است تا با توجه به...

full text

تأثیر کیفیت بازشوها در رضایتمندی از محرمیت در مجموعه های مسکونی، نمونه موردی: مجموعه مسکونی شوشترنو

ارزیابی پس از ساخت روشی است که به دنبال شناخت چگونگی عملکرد ساختمان های ساخته شده و میزان رضایتمندیکاربران ساختمان و محیط های ساخته شده می باشد. در این روش بررسی میزان رضایتمندی کاربران بسیار مهم است.یکی از عوامل مؤثر در میزان رضایتمندی از محیط زندگی عوامل فرهنگی و اجتماعی می باشد که به اعتقادات، آداب ورسوم و شرایط اجتماعی ساکنان مرتبط می شود. این نوشته درصدد است تا با توجه به تأثیر اسلام بر اع...

full text

ارزیابی احساس جمعی در مجتمع های مسکونی (مطالعه موردی: مجموعه مسکونی سعیدیه همدان)

معماری جمعی به عنوان رویکردی نوین در معماری، با سه رویکرد سیاسی، جامعه شناسانه و روان شناسانه مطرح شده است.در معماری جمعی، رویکرد روان شناسانه به عنوان تنها رویکرد مرتبط با طراحی جمعی، دارای شاخص مهمی به نام احساسجمعی است. تحولات جامعه مدرن امروزی نظیر کوچکتر شدن خانواده ها سبب ساز کاهش احساس جمعی و عدم تمایل افرادبرای حضور در فضاهای عمومی مجموعه های مسکونی گشته است، موضوعی که با ایجاد انگیزش ب...

full text

ریشه یابی کاربست رنگ آبی در پنجره های ابنیه سنتی مسکونی ( نمونه موردی ابنیه مسکونی اورامان).

Indigenous architectural masterpieces have broad dimensions that can be studied in different areas of focus and identified with their original patterns to transfer a new framework based on fundamental principles concerning the particular time and place. Architecture of each territory is the outcome of the beliefs, culture, climate, industry and the ways in which the land is built. Therefore, ar...

full text

واکاوی نقش حصار و دروازه در امنیت‌بخشی به مجتمع‌های مسکونی، نمونه موردی: مجتمع‌های مسکونی شهر همدان

این مقاله بر آن است تا امنیت مجتمع های مسکونی دارای حصار و دروازه و فاقدحصار و دروازه را بر حسب تجربه جرم ساکنان، مورد بررسی قرار دهد. مطالعات این پژوهش بر پایه چهار راهبرد اساسی رویکرد پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی  شکل گرفته است و بر حصار و دروازه به عنوان یکی از شاخص‌های دو راهبرد کنترل دسترسی و قلمروگرایی متمرکز شده است. نمونه‌های مطالعاتی، از میان مجتمع‌های مسکونی شهر همدان به روش نمو...

full text

زلزله بم و درک معنایی ساکنان محلات مسکونی از اختلال در دلبستگی‌ به‌ مکان

وقوع سوانح از عمده عوامل تغییر در مکان شناخته می‌شوند که در رابطه عاطفی بین فرد- مکان اختلال جدی وارد می‌کنند. تبعات این اختلال با تغییر در دلبستگی به مکان به شکل اضطراب و فقدان بروز می‌یابد که فرایندهای متأخر بازسازی سکونتگاه‌ها به‌دنبال کاهش این پیامدهای روانی است. با توجه به نقش بازسازی در بازآفرینی حس دلبستگی‌به‌مکان به‌عنوان سرمشقی برای عمل در جریان بازسازی سکونتگاه پس از سوانح، این پژوهش ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 34  issue 149

pages  37- 50

publication date 2015-07

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023